Ang Tabo: Proudly Pinoy

Reposted from: The Philippine Online Chronicles Buhay Pinoy Section.

Tayong mga Pinoy ay sadyang matalino at malikhain. Magaling tayong gumawa ng paraan lalo na kapag kinakailangan. Filipino ingenuity kumbaga. May isang bagay na matatagpuan sa ating bahay na siyang maihahantulad sa katangiang ito ng Filipino. Ito’y tan-ta-ran-tan-tan (sound effect)… ang tabo.

Oo, tabo. Ang bagay na kung wala ay mahihirapan tayong gawin ang maraming bagay at tila kulang ang ating buhay. Sinasalamin nito ang ating pagkaFilipino saan lupalop man tayo ng mundo. Ito na rin marahil ay kabilang sa ating kaugalian at kultura. Mahirap o mayaman man ay gumagamit ng tabo. Sabi nga nila, siguradong Pinoy ka kung may tabo ka sa banyo. Ito’y isa sa mga tinaguriang bagay na ‘onli in da Pilipins’. Ito ay dipper o water scooper para sa mga Ingleserang Pinoy (na kung akalain mo ay parang hindi marunong magsalita ng sariling wika), ‘kaor’ sa aking kinagisnang salitang Pangasinan, ‘tako’ sa Ilocano, ‘kabo’ sa Bisaya, at simpleng ‘tabo’ para sa karamihan ng Pinoy.

Ito ay kadalasang gawa sa plastic. Minsan ito ay aluminum, tin o bakal. Ang tabo ay maaaring bilhin sa mall, tiangge at bangketa, “rolling store” ng isang maglalakong umiikot sa bahay-/bahay, kasama ng relief goods noong bagyong Ondoy at Pepeng, o kaya’y napanalunan sa ‘roleta ng kapalaran’ sa perya. Pwede na ring tabo  yung lata ng gatas ni James, plastic na pinaglagyan ng payborit mong Stick ‘O, kaserolang hindi na mahanap yung takip, disposable cup ng paborito mong fastfood chain (lalo na kung walang tissue at inabutan ka ng matinding tawag ng kalikasan sa may mall) o yung gallon na may hawakan (automatic pa ang refill tulad sa CR ng mga babae sa QC Hall of justice ayon sa tweet in @cesdrilon)

Maraming gamit ang tabo. Hindi lang ito ginagamit tuwing maliligo, maghuhugas ng kamay o puwet at pandilig ng halaman. Bukod dito, pwede itong maging lalagyan ng sabon, shampoo at conditioner. Sa may kanto namin, ito ay ginagamit na pantagay ng mga tambay at lalagyan ng tinimplang ‘chaser’ o kaya ginagawang ice bucket. Ito ay ginagamit na pinagiinuman ng tubig poso pagkatapos ng ‘salong’ o pick-up games ng basketball sa may maalikabok na basketball court. Madalas din itong gamitin bilang baso habang nagsisipilyo. Pinaglalagyan ito ng mainit na noodles (expired na pero pwede pa daw kainin) na galing sa ‘pakurong’ o pinambili ng boto ng mga politiko noong eleksyon. Ito rin ay upuan ni Manang Ising habang naglalaba. Baso ito para kay Mang Gil habang naghihintay ng rasyon ng tubig. Tuwing lamay, ito ay lalagyan ng ‘tong’ mula sa ‘Lucky Nine’ at ‘Pusoy Dos’. Dito rin inilalagay ni Atsi Cora yung barya nya habang naglalaro ng ‘Tong Its’ buong araw. Pinangtatakal din ito ng bigas, bagoong o suka kung bibili ka ng tingi sa iyong suking tindahan. Pinangsasadok din ito ng mainit na sabaw ng ‘kaleskes’ na specialty ng Dagupan, ‘sinanglaw’ ng Vigan at pampabatang bulalo. Pinambabato ito ni misis kay mister na inuumaga ng uwi. Siguro tabo na ngayon ang binabato kse mahal na ang plato. Tool box ito at lalagyan ng pako, turnilyo at toks ng karpinterong si Kuya Paquing. Dito binababad ang ‘bimpo’ sa maaligamgam na tubig na siyang ipampupunas sa batang nilalagnat para pababain ang temperature. Tuwing tag-ulan, itinatapat ito sa butas ng bubong kung saan sinasalo nito ang tubig ulan. Pansamantalang aquarium ito sa pet shop at paso sa plant shop. Dito kumakain si Spotty at si Miming, ang aming aso at pusa. Pangsandok din ito ng kanin at ulam tuwing ‘poncia’ at malaking handaan sa probinsya. Ashtray din daw ito tuwing inuman session comment ni Wenax facebook ko. Aba’y ginagamit din pala ang tabo sa pagrampa sa isang fashion show. Dito binababad ng mga alahera ang alahas sa suka para malaman kung peke ito o hindi. Pinaglalagyan ito ng bulaklak ng Rosal na pinitas ni Mama sa aming hardin. Ito ay sombrero ni Luke habang naglalaro at nagkukunyaring bumbero. Ito ay arinola ni Mamang Manding nung buhay pa siya. Ginagawa din itong metaphor at halimbawa ng mga matatanda habang nangangaral sa mga kabataang lakwatsera at hindi nagpapaalam: “Kung tabo nga ay hinahanap, ikaw pa kaya?”

Napakahalaga para sa atin ang tabo. Nakasulat sa Definitely Filipino facebook page na hindi kumpleto ang pagligo kahit may shower kung walang tabo. Minsan kahit may basag at butas na ito, hindi pa pinapalitan at gustong gusto pa nating gamitin. Kaysa palitan ang butas na tabo, tinatapalan na lang natin ito ng Vulca Seal. Sa dami ng gamit nito, para itong niyog na tinaguriang “tree of life”. Samakatuwid ang tabo ay matatawag na “cup of life”. Ang tabo ay kulturang Pinoy at prinsipyong pinaglaban ni Amador Bernabe, isang migranteng manggagawa sa Australia na natanggal sa trabaho dahil sa paggamit ng improvised tabo. Mahiwagang tabo ito para sa Anak ni Kulapo. Hinahanap niya ang kakaibang sarap na dulot nito kahit sangkatutak ang tissue at kahit merong gripong panghugas sa ilalim ng inuupuang inidoro. Kahit ang mga sosyal at pinakamayaman na pamilya ay gumagamit na tabo. Simbolo din ito ng kaugaliang kalinisan ng Pinoy. Ang paggamit ng tabo ay mahusay na paraan upang makatipid ng tubig.

Bukod sa kaugalian at nakasanayang gawain, bahagi din ng kasaysayan at literaturang Filipino ang tabo. Tuwing Pista ni San Juan ito ay paboritong gamitin para sa tradisyonal na ‘basaan’. Noong sinaunang panahon ang diyos ng ulan at hangin ay tinatawag na Anitong Tabo. Sa El Filibusterismo ni Rizal, ang bapor na inihahambing sa pamahalaan ay Bapor Tabo. Ang tabo noong panahon ng ating lolo’t lola ay gawa sa kawayan o bao ng niyog at ang banga na nasa batalan ang siyang lalagyan ng tubig.

Kung ako ang masusunod, imumungkahi ko na ang tabo ang gawing ‘pambansang bagay o gamit’.  Isasama ko ito sa hanay ni Manny Pacquiao, ang pambansang kamao; Philippine eagle na siyang pambansang ibon; at Eat Bulaga ang pambansang palatuntunan tuwing tanghali.

Ang tabo ay parang Pinoy. Iba’t-ibang uri at yari, matatagpuan kung saan-saan (Ayon sa Tabo Travel Troupe, ito ay metapora para sa Filipino diaspora), versatile, magaling sa multi-tasking, maabilidad, maasahaan, malinis, at maraming pakinabang at gamit.

Mahalin natin at ipagmalaki ang tabo. Sapagkat ang tabo ay proudly Filipino.

Photos: Edited from Tabo Travel Troupe.